Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753
Betounico(-d'Alemagno)
Stachys germanica subsp. germanica
Lamiaceae Labiaceae
Nom en français : Épiaire d'Allemagne.
Descripcioun :La betounico-d'Alemagno trachis en mato d'eici, d'eila dins lis ermas, en ribo de camin... Nous vèn de Grèço e de Turquìo e s'èi naturalisado en Prouvènço despièi mai de dous siècle. Fai de flour d'un rose sale de de 10 à 15 mm de long. Li fueio de la subsp. germanica soun en couor à la baso emé d'encrenaduro sus li bord (fotò à man drecho). Coumpara emé la betounico-di-fueio-de-sàuvi que ié sèmblo proun, mai que trachis dins li relarg pu se e caud.
Usanço :En tisano, sèmblo agué de prouprieta estoumatico e enmenagogo (J. Roques, Plantes indigènes et exotiques, 1809, p.184). La planto es amaro.
Port : Erbo
Taio : 30 à 100 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Stachys
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Ordre : Lamiales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 1 à 1,5 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca (Si)
Autour basso e auto : 0 à 600 m
Aparado : Noun
Mai à avoust
Liò : Camin
- Ermas
- Roubino
- Tepiero
Estànci : Mesoumediterran à Subremediterran
Couroulougi : Óurigino Pountico
Ref. sc. : Stachys germanica subsp. germanica